In afgelegen gebieden ben je verder verwijderd van medische hulp en ben je dus genoodzaakt om je tocht af te breken om op zoek te gaan naar medisch advies als er zich problemen voordoen. Met een aanvulling op de basis EHBO-kit is het soms mogelijk om jezelf te helpen en verder te gaan of geeft het je een beetje extra tijd om medische bijstand te zoeken.

EHBO-pakket op maat

Het EHBO-pakket is afhankelijk van je bestemming, reisduur, persoonlijke gevoeligheden, groeps-samenstelling, geslacht, leeftijd en kan dus voor iedereen anders zijn. Je maakt de keuze die het best aansluit bij je persoonlijke behoeften.

Natuurlijk is het belangrijk om dan ook te weten, welk medicament waarvoor dient. 

Je hoeft ook niet van alles  een volledige verpakking mee te nemen, een paar dagdosissen volstaan meestal.

We focussen in dit artikel op zaken die wat vaker voorkomen en die duidelijk herkenbaar zijn.

Bij twijfel of ernstige problemen is het echter wel belangrijk om medische hulp in te roepen. Het is zeker niet de bedoeling om risico’s te nemen of uitstelgedrag aan te moedigen. Als het probleem niet over gaat of verergert, dien je alsnog hulp te zoeken.

Opgelet!

  • We gaan wat dieper in op bepaalde klassen van medicatie en waar ze nuttig voor kunnen zijn. Kinderen en zwangere vrouwen vallen buiten de focus van dit artikeltje. We focussen ons hier op gezonde volwassenen zonder ernstig onderliggende problematiek.
  • Het is een hulpmiddel om jezelf verder te helpen, niet om anderen te gaan behandelen. Je kunt hen wel je EHBO-kit ter beschikking stellen, maar het gebruik is dan op eigen verantwoordelijkheid van de gebruiker. Je mag, tenzij je de nodige medische scholing en legitimatie hebt, zelf anderen geen medicatie toedienen.
  • De medicatie wordt vermeld met zijn generische naam, niet met de commerciële merknaam. 
  • Een aantal van de hieronder vermelde medicijnen zijn vrij verkrijgbaar, anderen zijn voorschrift plichtig en kun je bespreken met je huisarts.

Ontstekingsremmers

  • Indicatie: pijn door kneuzing, pijn door overbelasting, vriesletsels, migraine, menstruatiepijn, hoofdpijn, tandpijn, pijn door ontsteking, jicht, lage rugpijn
  • Ibuprofen 600/400mg  3x1/d   of Naproxen 550mg 2x1/d  (steeds bij het eten nemen)
  • Effect: pijnstillend/ontstekingsremmend/bloedverdunnend/ontzwellend/koortswerend
  • Contra-indicaties: maaglast, verminderde nierfunctie, langdurig gebruik, allergie voor het medicijn, verhoogde bloedingsneiging
  • Lage dosis vrij verkrijgbaar, hogere dosis op voorschrift

 

Antibiotica

Antibiotica  kunnen nuttig zijn bij infecties die veroorzaakt worden door een bacterie.

  • Huidinfecties: roodheid, pijn, zwelling en warmte van de huid door het binnendringen van een bacterie, deze roodheid en zwelling breidt zich uit in de tijd en kan later gepaard gaan met koorts, rillingen en malaise. Bv geïnfecteerde insektenbeet, ontstoken blaar, ontstoken voet of onderbeen door kloofjes tussen de tenen of wondjes aan de tenen, ontstoken wonde, kan zich op elke plaats op de huid voordoen en breidt zich uit in oppervlakte.
    • Preventie: wondjes steeds uitwassen, ontsmetten, eventueel steriel afdekken zodat de kans verkleint op het binnendringen van bacteriën.
    • Behandeling:
      • Geen peniceline-allergie: flucloxacilline 500mg 4x1/d ged 8d
      • Peniceline-allergie: azithromycine 500mg 1/d ged 3d
    • Steeds op voorschrift, niet vrij te verkrijgen.

 

  • Luchtweginfecties: De meeste luchtweginfecties zijn van virale oorsprong en genezen vanzelf. Bij keelpijn, oorpijn, hoest, sinusitis, bronchitis hoort geen antibiotica.
    • Enkel bij een longontsteking moet er behandeld worden met antibiotica. De volgende klachten komen voor maar zijn niet altijd samen aanwezig.
    • Klachten: hoge koorts, hoesten, pijn bij het ademen, ernstig ziektegevoel, kortademigheid, snelle pols, buikpijn, reutelende ademhaling
    • Behandeling:
      • Geen peniceline-allergie: amoxicilline 1gr 3x1/d bij het eten ged. 7d
      • Peniceline-allergie: moxifloxacine 400mg 1/d ged 7d

 

  • Blaasontsteking: Komt frequenter voor bij vrouwen, gevoeligheid hieraan is persoonlijk. Bij mannen geeft het soms ook koorts. Het risico neemt toe met de leeftijd bij mannen.
    • Preventie: voldoende drinken en goed leegplassen
    • Symptomen: pijn bij plassen, frequente kleine plasjes, lage buikpijn, bloed in de urine, constante aandrang
    • Behandeling:
      • Vrouw: nitrofurantoïne 100mg 3x1/d ged  5d
      • Man: ciprofloxacine 500mg 2x1d ged  10d

 

  • Ernstige diarree met alarmsymptomen bloederige/slijmerige afgang of koorts en/of hevige krampen
    • Behandeling:
      • Geen loperamide nemen !!!!
      • Rehydratatie: vocht, zouten en suikers bijvullen
      • Azithromycine: 1000mg ( 2 tabletten van 500mg) 1/d  max 3d, vaak al beter na 1 inname

 

  • Tandabces:
    • Behandeling:
      • Geen peniceline-allergie: amoxicilline 1gr 3x1/d ged 7d bij het eten
      • Peniceline-allergie: azithromycine 500mg 1/d ged 3d

Domperidone instant 10mg

  • Antibraakmiddel tegen misselijkheid en overgeven, reisziekte, zeeziekte
  • 3x1/d onder de tong laten smelten, 30 min voor de maaltijd
  • Steeds op voorschrift

Loperamide 2mg

  • Transitremmer voor hinderlijke waterige diarree zonder alarmtekens.
  • Alarmtekens: diarree die gepaard gaat met bloederige/slijmerig/etterig verlies en/of diarree met koorts meer dan 38,5 g C en hevige krampen.
  • Max 4x1/d , stoppen als stoelgang wat vaster wordt, maximaal 3 dagen.
  • Vrij verkrijgbaar zonder voorschrift

Paracetamol 1gr

  • 3x1 gr/d  pijnstillend en koortswerend
  • Vrij verkrijgbaar zonder voorschrift

Medicatie.jpg

ORS

  • Zakjes met rehydratatiepoeder die in zuiver water moeten opgelost worden ter preventie van uitdroging bij diarree en braken, hoge temperaturen. Ze bevatten suikers en zouten.
  • Vrij verkrijgbaar zonder voorschrift

ORS.jpg

Maagzuurremmer

  • Omeprazole 20mg of pantoprazole 20mg  1/d
  • Indicatie: zure reflux, maagpijn, maagontsteking door overdreven zuurproductie.
  • Let wel op: bij gebruik van maagzuurremmers is men vatbaarder voor maag-darminfecties veroorzaakt door micro-organismen omdat het de natuurlijke zuurbarrière stillegt.
  • Steeds op voorschrift

Antihistaminicum=anti-allergie

  • Bij allergische reactie  bv op insektenbeten, voedsel bv aardbei , contactallergie bv prikkelende planten,… Men kan op 1001 zaken allergisch reageren.
  • Gepaard gaande met jeuk, uitslag, rode puntjes en soms ook rode verheven vlekken, soms warm aanvoelende rode huid, gevoel van in brand te staan
  • Cetirizine 10mg of loratadine 10mg of desloratadine 5mg   1/d  tot einde van de klachten.
  • Vaak vrij verkrijgbaar

Adrenaline-pen ( Epi-pen)

  • Enkel zinvol voor mensen die weten dat ze een ernstige anafylactische reactie doen op bv wespensteek, bijensteek, pindas , schaaldieren,…
  • Deze klaargemaakte prikpen voorkomt de eerste ernstige klachten maar moet steeds gepaard gaan met verdere medische behandeling.  Je kunt dan ongeveer 45 min tijd winnen. Dat is een afgelegen gebied dus ruim onvoldoende.
  • Indien je gekend bent met een ernstige anafylactische reactie op bv een wespensteek en je reist naar afgelegen gebied met wespen is het noodzakelijk om de vervolgbehandeling ook mee te nemen.
  • Deze vervolgbehandeling bestaat uit een flacon solu-medrol 125mg IM (in de spier) toe te dienen en de inname van een tablet antihistaminicum.
  • Deze solu-medrol moet opgetrokken worden met een steriele naald en spuit uit de flacon en vervolgens in de spier van het bovenbeen ingespoten worden.
  • Vraag je arts om uitleg over hoe dit zelf toe te dienen is. Deel deze informatie ook met je tochtgenoten omdat een anafylactische shock een acuut levensbedreigende noodsituatie is. Zorg dat je tochtgenoten weten waar je epi-pen in je rugzak zit en hoe ze die moeten gebruiken.
  • De volgorde van toediening is eerst de epi-pen, daarna is er rustig de tijd om het andere spuitje te klaar te maken en te geven en het tabletje in te nemen

Lorazepam 1mg

  • Rustgevend en spierontspannend, licht inslaaptabletje
  • Indicatie: achtereenvolgende slechte nachten, waardoor er mentale en fysieke uitputting dreigt. Slapen in trekking-omstandigheden is niet altijd evident maar wel noodzakelijk.
  • Soms is het dan beter om kortdurend een hulpmiddel te gebruiken.
  • Steeds op voorschrift.

Wondverzorgingsmateriaal

  • Bij een hevige bloedende wonde is het belangrijk om eerst de bloeding te stelpen door middel van lokale druk of het aanleggen van een drukverband.
  • Bij een wonde is het belangrijk om het zichtbare vuil eruit te wassen. Dit kan gewoon met water en zeep met bv een compres of een proper washandje.
  • Daarna ontsmetten en indien mogelijk steriel afdekken.
    • Ontsmetten kan met  producten op basis van chloorhexidine , polyvidonjodium, chloramine…. Jodium is een zeer goed ontsmettingsmiddel maar verkleurt de wonde geel-bruin, dat is een klein nadeel om de wonde op een later tijdstip te beoordelen op infectietekens, maar dat nadeel is eerder theoretisch, omdat dat meestal echt wel duidelijk is, wanneer een wonde ontstoken is.
    • Een ontstoken wonde gaat meer en meer pijn doen i.p.v verbeteren, rode randen vertonen en zwellen.
    • Er is ook ontsmettende zalf met polyvidonjodium, bv isobetadine-zalf.
    • Ontsmetten is vooral de eerste dagen belangrijk.

  • Pleisters, verbandje, steriele compressen, blarenpleisters, tape, niet-inkleefbaar compres, tape, elastische steunwindel, plakband, schaartje, pincet

  • Een diepe snij of rijtwonde die openstaat, en groter is dan 1,5 cm, zou best dichtgeplakt of gehecht worden.
    • Opties:  
      • Steristrips en daarover leucopore papieren plakband om de strips goed op hun plaats te houden. Anders lossen de strips snel door het zweten. Vooral voor kleinere wondjes zonder tractie.

Steristrips.jpg

      • Chirurgische wondlijm: bv Dermabond, histoacryl,..verkrijgbaar via apotheek of online en  werkt prima voor wonden die niet over een gewricht heengaan en dus niet blootgesteld zijn aan tractie. Je lijmt de wondranden daarmee aan elkaar en sluit zo de wonde. Het werkt zoals een tube secondenlijm. Je brengt de wondranden naar elkaar toe met je vingers of een pincet en druppelt de lijm er op.

Wondlijm 2.jpg
Wondlijm.jpg

      • Hechtdraad: Ethilon 4/0 of 3/0 individueel verpakt. Vooral voor grotere wonden en wonden waar tractie opstaat omdat ze over een gewricht gaan. Er zijn ook individueel verpakte steriele hechtsets, waar alle materiaal inzit om een hechting uit te voeren. Om deze procedure uit te voeren is wel verdere opleiding nodig. Maar kan zeer nuttig zijn in expeditie-omstandigheden.

 

Antibacteriële oogzalf

  • Bv terramycine of fusithalic oogzalf
  • In sommige landen waar het nogal stoffig en warm is en waar er veel stof rond waait komen slijmvliesontstekingen van het oog veel frequenter voor. Ook in landen met wat minder hygiëne standaarden zijn oogslijmvliesontstekingen frequent.
  • Preventie: niet met vuile vingers in je ogen wrijven
  • Behandeling:
    • Indicatie: rood oog, etterig oog, geïrriteerd oog, schurend zanderig gevoel
    • 3x/d in het oog aanbrengen 3-5d.
  • Kan ook gebruikt worden voor kleine geïrriteerde wondjes te behandelen
  • Vrij verkrijgbaar zonder voorschrift

Teken-koevoetje (tekentang)

  • Teken zitten op de begroeiing en laten los als er een warmbloedig dier of mens passeert. Daarna kruipen ze verder en zoeken ze liefst een warm beschut plekje op. Knieholten, lies, scrotum, hals, borstkas zijn hun lievelingsplekjes. De mens is slechts een accidentele gastheer, onze huid is eigenlijk te dik. Ze kunnen zich wel vastbijten, maar het lukt hun zelden om echt bloed te zuigen. Daarom blijven ze meestal plat.
    • Hoe langer de teek vastgebeten zit, hoe meer kans dat ze de borrelia bacterie via haar speeksel in onze huid injecteert. Deze bacterie veroorzaakt de ziekte van Lyme. In de Kempen is ongeveer 10% van de teken drager van de bacterie.
    • Het rode vlekje dat meteen verschijnt op de insteekplaats is geen Lyme maar slechts een locale reactie. De incubatieperiode van de borrelia bacterie ligt tussen 1 week en 3 maanden.
    • De rode vlek of uitdeinende cirkel die  later dan een week ontstaat in de buurt van de insteekplaats is wel Lyme en moet behandeld worden bij thuiskomst met antibiotica. Dit is geen reden om je tocht te onderbreken, deze behandeling is niet dringend en kan wachten tot je weer thuis bent.
    • In Scandinavië en Oost en Centraal Europa is echter nog een andere ziekte veroorzaakt door teken namelijk de frühsommer meningo-encephalitis. Voor deze tekenziekte die dus in zeldzame gevallen een ontsteking kan geven van de hersenen en hersenvliezen is wel een vaccin beschikbaar. Als u regelmatig deze gebieden bezoekt, bespreekt u deze vaccinatie-optie best met uw huisarts.
    • Elders in de wereld komen nog tal van andere ziekten voor die overgedragen worden door teken.
  • Preventie: lange mouwen en pijpen, broek in de kousen, buff dragen rond de hals, insekten repellent met minstens 20% DEET gebruiken, teken snel verwijderen
  • In gebieden waar er  teken zijn vooral van maart tot oktober neem je best een tekenkoevoetje mee. ( bv merk O’TOM) en controleer je dagelijks op de aanwezigheid van teken. Het is een handig instrumentje om teken op een vloeiende manier te verwijderen, met het minste risico op het achterblijven van de mond-delen.

Tekenvoet.jpg