Het "gebergte van de Ster" is het hoogste bergmassief van Portugal. Ondanks de bescheiden net geen 2000 m is dit een echt gebergte, met granietrotsen die door ijstijdgletschers prachtig zijn gevormd en met prachtige uitzichten op de kammen en toppen.
Dit natuurpark wordt doorkruist door een hele reeks paden waarmee iedereen volgens de inspiratie van het moment zijn eigen perfecte meerdaagse route bij elkaar wandelt.

Situering

Ligging

De Serra da Estrela ligt in het binnenland van Portugal, ongeveer halfweg Lissabon en Porto. De hoogste top heet Torre (1993) en heeft een hoog Botrange gehalte. Je kan er vlot naar toe rijden met de auto, de top is vrij vlak en er is een torentje van 7 m hoog om toch maar dat ronde getal van 2000 m hoogte te kunnen bereiken. Net als bij de Belgische Hoge Venen is die top een hotspot voor autotoeristen en moet je juist elders wandelen om de rust en de magie van dit prachtige gebied te ontdekken.

Vanuit Torre vertrekt er één opvallende vallei naar het noorden, de vallei van de Zêzere die door een ijstijd-gletscher is gevormd. De Zêzere is een van de weinige grote rivieren van Portugal die niet vanuit Spanje het land binnenstromen. Het belangrijkste centrum is er Manteigas. In de andere richtingen daalt dit gebergte via een hele reeks kammen met tussenliggende valleitjes stervormig af in alle richtingen. Het grootste deel van de Serra ligt op 1200 à 1500 m hoogte. Andere centra zijn Guarda (in het noorden) en Covilhã (in het zuidoosten) ; deze liggen aan de voet van de Serra.

Het grootste deel van het gebergte is beschermd natuurgebied. Traditionele vormen van bosbouw en landbouw - met name schapenkuddes - krijgen hierin hun plaats.

Er zijn nog parallellen met onze Hoge Venen. Ook de Serra da Estrala heeft enkele stuwmeertjes voor drinkwater. De wolindustrie die 100 jaar geleden één van de sterkhouders was van van de lokale economie, is bijna volledig verdwenen. Water is overal aanwezig, als meertjes, als beken en riviertjes, als watervallen. 

Weer en klimaat

De Serra da Estrela is natter dan de rest van Portugal en is sterk beïnvloed door het weer op de Atlantische Oceaan. In het winterhalfjaar ligt er dikwijls sneeuw ; er zijn dus enkele kleine skistations. Bij een trekking is het best om flexibel te zijn en het programma aan te passen aan het weer van de dag. Het heeft weinig zin en het kan zelfs gevaarlijk zijn om juist op die éne dat met laaghangde wolken en veel wind, een lange kamlijn te volgen of een route dwars door een granietplateau waar je goed zicht moet hebben om het pad te vinden.

In de zomer kan het er warm en droog zijn. De Serra da Estrela is één van de gebieden die in 2004/05 en opnieuw in 2022 zwaar getroffen zijn door bosbranden. In 2022 is ongeveer 240 km² zwaar beschadigd. Vergelijk dit met de omvang van het natuurpark - 1010 km² of van het hele massief (100 km op zijn langst en 30 km op zijn breedst, dus afgerond ca. 2000 km²).

Taal

Portugees maar je wordt vlot geholpen in het Engels.

Overnachten en bivakkeren

Bivakkeren is geen optie. Dit is verboden in het natuurpark.

Overnachten gebeurt in een veelheid van hostels, agriturismo's, quinta's, B&B's, kleine hotelletjes enzovoort.

Er zijn enkele campings, vooral in de centrale zone rond Torre en Manteigas. Het moet perfect mogelijk zijn om in dit stuk een wandellus van 5 à 7 stapdagen te maken met overnachtingen op campings.

Kaart en wandelgidsen

De wegwijzers zijn van topkwaliteit en veel bewegwijzerde paden zijn zeer goed onderhouden maar op het vlak van reisgidsen en wandelkaarten is het nog wat zoeken en puzzelen.

  • Het netwerk van PR- T- en GR-paden zit in de meeste wandelapp's.
  • Freytag en Berndt heeft een wandelkaart op 1:25000
  • Het grootste deel van de Serra da Estrela wordt afgedekt door 2 militaire topokaarten op schaal 1:50000. Carta Militar de Portugal 17-2, Gouveia en 20-1, Covilhã. Deze zouden online verkrijgbaar zijn via de betere kaarten- en topowinkel. Er zijn ook militaire kaarten te verkrijgen op schaal 1:10000 maar dit is minder praktisch.
  • Een aantal reisorganisaties bieden een arrangement van 1 week aan. Dit kan een inspiratiebron zijn voor jouw eigen trektocht.

Wandelen

De bewegwijzerde paden vormen een netwerk, dat sterkts uitgebouwd is rond Manteiga en rond Torre en zijn buurtopjes. Naast de bewegwijzerde paden zijn er nog informele routes die net een tikje zwaarder zijn en die bv. padloos een bergkam volgen.

De ruggegraat van dit netwerk zijn drie routes die min of meer noordoost - zuidwest lopen en ca. 80 km lang zijn.

  • Guarda – Torre – Vide. Soms aangeduid als T1.
  • Vila Soeiro – Gouveia – Loriga. Soms aangeduid als T2.
  • Videmonte – Verdelhos – Loriga. Soms aangeduid als T3.

Daarnaast zijn er enkele doorgaande GR routes die zich over heel de Centro regio of verder uitstrekken en die ook de Serra da Estrala aandoen : GR33, GR22.

Tussen deze paden ligt een heel netwerk van PR paden.

Andere sporten

Bij wielertoeristen is de Serra da Estrela weinig gekend maar wie er van gehoord heeft weet dat de wegen over de Torre bij de mooiste fietscols van Europa zijn. Mountain biking kan natuurlijk ook.

In de Serra da Estrala kan je ook terecht als alpinist, rotsklimmer of voor canyoning.

Meer informatie

Zeer uitgebreid artikel - bijna een online wandelgids - met massa's foto's, gpx-en, tips : https://www.vagamundos.pt/rotas-trilhos-serra-da-estrela/. In het Portugees - schakel dus die online vertaler maar in.

Goede introductie in het Engels : https://www.summitpost.org/serra-da-estrela/480921

Compleet overzicht van alle wandelpaden in en om Manteigas : https://manteigastrilhosverdes.com/english/ (portugees met gedeeltelijke vertaling naar engels)