Anders dan de Alpen zijn de Pyreeeën een meer gesloten gebergte langs beide zijde van de Frans-Spaanse grens. De hogere toppen liggen verscholen in het grensgebied terwijl je in de Alpen rondom kijkend zicht hebt op veel toppen. De invloed van de Atlantische oceaan in het westen en de Middellands zee in het oosten zorgt ook voor grote klimatologische verschillen. Er zijn drukke toeristische plekken maar daar vandaan loop je soms alleen. Bivakkerend bij een van de 2500 meertjes een zaligheid.

Situering

Op onze pagina van wandelgbieden splitsen we de Pyreneeën op in de franse en de Spaanse Pyreneeên. Dit is een vrij kunstmatige opdeling omdat zeker in de hogere delen heel wat tochten grensoverschrijdend zijn . Zoals bv de HRP die naast eigen sporen ook de GR 10 en GR11 aandoet. We gebruiken de verschillende departementen om het gebied langs franse kant op te delen. Voor het gemak nemen we de Hautes Pyénées en Haute Garonne samen. Bij ieder deel geven we advies op vlak van bereikbaarheid.

De Pyreneeën staan garant voor een heel gevarieerd landschap maar meer gesloten landschap. Het vraagt een inspanning om ze te verkennen. In het westen zijn er de lage heuvels van Baskenland waarbij de mist soms onder invloed van de Atlantische oceaan roet in het eten kan gooien. Na het droge kalkgebied rond Pic D'anie is er eerst de pastolale kant van de Pyreneeën met zijn valleien waar ook nu nog herders met hun kuddes bezig zijn. Het national parc een aantrekkingspool. De hoge toppen in het centrale deel liggen verborgen in het grensgebied. De 4000m grens zullen ze zoals in de Alpen niet bereiken. 3000m is hier de grens. De Franse kant is heel wat groener dan langs de Spaanse kant. Dat heeft zijn reden. Op een klein stuk na volgt de grens de hoofdkam van het gebergte waardoor Frankrijk soms onder de wolken kan liggen terwijl aan spaanse kant de zon ongenadig zit te branden.

De twee weersystemen kunnen daar ook botsen met elkaar waardoor in het grensgebied het weer soms plots om kan slaan. Meer naar het oosten komt ook de franse kant meer en meer onder invloed van de Middellandse zee en wordt het landschap mediteraan Het duurt vanuit het westen enkele dagen eer de bergmeertjes hun opwachting maken. Meer dan 2500 zijn er. Blauwe parels soms ingebed in een pastoraal landschap, dan weer in een granieten woestenij. Aan veel van die meertjes zijn goede bivakplekken te vinden voor een mooie nacht onder de sterren; Er zijn wat restricties over het bivakkeren binnen de Nationale parken en in de buurt van de bemande hutten (afgebakende zones) maar daarbuiten zal je weinig in de weg worden gelegd. Kom je geen mensen tegen dan is er het vee (paarden, koeien, schapen) en her en der een cabane waar herders kaas produceren.

Waymarked trails geeft een heel aardig overzicht van allerhande voettochten door de Pyreneeën. Na inzoomen en aanklikken op Routes krijg je een lijst van mogelijkheden (dikwijls met een verwijzing naar een website en bijhorende GPX). Neem ze niet klakkeloos over. Doorheen de tijd kunnen er veranderingen optreden op het terrein.

Overnachten in de Pyreneeën

Berghutten: tijden veranderen. Waarbij de eerste berghutten eind van de 19de eeuw eenvoudige onbemande hutten waren zonder enige luxe (bv refuge de Tuquerouye 1890. Ze bestaat nog steeds) is er nu veel meer variatie ook in comfort. Niet ieder nieuwe hut is even smaakvol ingebed in het landschap. De eenvoudige refuge de Barroude die enkele jaren geleden was afgebrand gaat binnen enkele jaren vervangen worden door Refuge de Barroude – Snøhetta Het overgrote deel van de hutten is eigendom van CAF. De chaletvormige hutten binnen het Parc National des Pyrenées Occidentales zijn eigendom van het parc. Bevoorrading zowel met helikopter voor de niet bederfbare zaken als met een ezel waarbij het voedsel wordt opgehaald in het dal.

onbemande hutten: zowel langs spaanse als franse kant bv refuge du Larry, refuge Russell, refuge Packe

cabanes: herdershutten die soms nog door herders worden gebruikt. dan zijn ze niet toegankelijk. Sommige staan leeg en nog in een vrij goede staat. Anderen zijn zo vervallen dat ze onbruikbaar zijn geworden.

gites: in bergdorpen. zoals op het traject van de GR10 vind je zogenaamde Gites d'étape. meestal met een slaapzaal. Soms kan je er eten of er is een keuken waar je je eigen gerecht kan bereiden. 

Op de wandelkaarten staan alle overnachtingsplaatsen aangeduid (evenals op de openstreet kaarten.)

Nuttig is volgende verzameling: Pyrenees-refuges.com

bivakkeren: In de Franse Pyreneeên wordt daar niet heel moeilijk over gedaan maar in het parc National des Pyrénées is bivakkeren tussen 19u en 9u enkel toegestaan op daartoe aangewezen plekken (vaak in de nabijheid van een bemande hut) of zodra je op minstens een uur lopen bent van de verharde weg. In het natuurreservaat van Néouvielle is het op twee plaatsen toegelaten. Zie link hierboven. In het Parque National de Ordesa Y Monte Perdido zijn ze strenger. In de valleien mag er niet worden gebivakkeerd. In sector Ordesa vanaf 2100m, sector Anisclo vanaf 1800m, in sector Pineta vanaf 2500m

Beste reistijd:

De lagere gebieden in Baskenland zijn tal van maanden open om tochten te doen. Begin juni zou je kunnen overwegen om de bergen in te trekken maar in het hooggebergte heb je dan nog niets te zoeken.

foto: etang long: 4 juni 2010

Midden juli is dan een betere periode en dan nog is het niet uitgesloten dat er sneeuwresten liggen op de hogere passen die stijgijzers en ijspickel noodzakelijk maken. Instabiel weer maakt dat het ook in de zomer sporadisch zou kunnen sneeuwen. Vertrek vroeg in de ochtend om onweders voor te zijn die soms plots kunnen opkomen wanneer de weersystemen met elkaar botsen. In het najaar kan het weer opnieuw alle kanten uitgaan.

Pyrenées Atlantiques

Situering:

het gebied tussen Hendaye bij de Atlantische Oceaan en de grenstoppen van de Balaïtous. Op die hoogte zit je langs Franse kant midden het national parc Pyénees.

Vanaf de lage heuvels in baskenland tot het kalkgebied rondom Pic d'anie maakt het landschap een transformatie mee. Saint Jean Pied de Port is gekend bij de compostella gangers en is de startplaats voor de klim naar de grenscol om naar Roncevalles te trekken langs Spaanse kant.

Lac d'Ansabere in het oosten is een klein meertje vlak op de grens en markeert ongeveer het begin van het National Parc. Het voor de hand liggend dorp daar, als uitvalsbasis, is Lescun. Het is een centrale plek vanwaaruit je tochten kan ondernemen.

Bereikbaarheid:

Hendaye op de grens is te bereiken met de (nacht)trein vanaf Parijs/Bordeaux. Er loopt ook een spoorlijn tot Saint Jean pied de port vanwaaruit je naar het grensgebied kunt stappen. In het oosten is er de bus/spoorlijn vanaf Pau tot Canfranc langs spaanse kant. De meest oostelijke weg binnen het gebied Wil je nog verder naar het oosten (Lourdes,Gavarnie,Toulouse) dan maak je in Pau de overstap. Op te zoeken via Transports en Nouvelle-Aquitaine waar je ook een kaart vindt met een overzicht van de lijnen. Transport met de bus is niet altijd evident omdat verschillende firma's verantwoordelijk zijn en de uurregelingen soms erg onduidelijk zijn; Soms ben je ook aangewezen op de uurregeling van het leerlingenvervoer. txiktxak bestrijkt het meest westelijke stuk. Citram verzorgt de verbinding met La Pierre st Martin regio Pic D'anie en bestrijkt het gebied zuidelijk van bedous en Laruns. Heb je een tocht uitgezet langs Spaanse kant en je hebt tijd, is het soms logischer om vanaf Franse kant te vertrekken en al wandelend de grens over te steken.

Interessante tochten

Dagtochten:

Ton Joosten heeft in het verleden heel wat nederlandstalige boeken uitgebracht met een bespreking van tal van interessante dagtochten. Zijn eerste deel gaf een bespreking van 50 wandelingen rondom het Parc National des Pyrénées Occidentales. Helaas zijn zijn boeken inmiddels niet meer verkrijgbaar maar mogelijk wel nog te vinden als tweedehands.Voor het gebied dat we hier bespreken gaf hij het dorpje Larrau op voor wandelingen door de kloven van de Haute soule. Een bekende dagtocht gaat naar passerelle d'Holzarté die over gorges d'Olhadubi is gespannen. Andere kloven om te bezoeken zijn gorges de Kakouetta en gorges d'Ehujarre (lange zware wandeling).Lescun in Vallée d'Aspe ligt in een bijzonder gevarieerd landschap gedomineerd door Le Billare. Een klassieker is een dagtocht naar cirque d'ansabère en het lac d'Ansbère.

Heb je je zinnen gezet op een klim naar Pic d'Anie en een verkenning van het karstlandschap dan wordt refuge de Labérouat je uitvalsbasis. Verder naar het oosten is de omgeving van Pic du Midi d'Ossau ook een populaire bestemming. Een mooi gevormde berg die als een monument de omgeving overheerst. Refuge d'Aynous gelegen aan Lac Gentau een tussenstop als je de 'tour des lacs d'Ayous' zou willen doen. Snuffel eens op volgende site daar vind je goed gedocumenteerde tochten opgesplitst in moeilijkheidsniveaus

Bivak/hutten tochten

Wil je via een dwarsdoorsnede een impressie hebben van dit gebied dan zou je de GR 10 kunnen lopen tussen Hendaye en Lescun of wat verder doorlopen naar Arrens maar daar ben je zeker 14 dagen zoet mee. Gebruik makend van gite d'etappe of wanneer je het avontuurlijk aanpakt kan het ook wel met de tent.

Van Hendaye tot Arrens gaat het door Baskenland, Béarn en een deel van Bigorre. Eerst zijn er de Baskische dorpen met witte en rode gevels en groene valleien waar de herder over zijn kudde waakt, en vervolgens de La Pierre Saint-Martin-pas die de toegang tot Béarn bepaalt. Het landschap verandert en het gebied wordt meer en meer bergachtig.

Meer flirtend met de grens zou je voor de HRP kunnen kiezen. Bij de uitgeverij kan je na registreren, ook de GPX van de route vinden. Beginnend vanaf zeeniveau kan je geleidelijk je ritme vinden want het duurt enkele dagen voor het terrein pittiger wordt. De mist kan hier spelbreker zijn. Daar bestaan tal van varianten voor deze route. De eerste top die boven de 2000m komt  is Pic d'Orhy. Die steek je best niet over bij slecht weer maar zoek het wat lager. Dan wordt het gebied almaar mooier wanneer je op de grenskam loopt om dan bij Pic d'anie het karstgebied in te trekken.In de afdaling naar Lescun wordt het landschap opnieuw groen. Lescun heeft een goede camping. Het eerste deel is goed voor 9 stapdagendagen. Misschien besluit je daar om het tweede deel van de HRP te starten tot Gavarnie.

Ton Joosten beschrijft in zijn (niet meer te verkrijgen) boek "in de ban van de Pyreneeën" uit 1997 tal van meerdaagse bivaktochten. Sinds die tijd is er veel veranderd in de Pyreneeén. Het gebergte ligt er nog altijd bij maar waar je vroeger zelf je weg moest zoeken. Soms met hulp van steenmannetjes. Inmiddels zijn er meer en meer routes gemarkeerd en soms van wegwijzers voorzien. Zijn verhaal kan je nog altijd gebruiken om de routes te reconstrueren. Van een GPS was er toen nog geeen sprake. Een stevige vijfdaagse tocht speelt zich af bij het kalkplateau van de Pic d'Anie en de Gorges van de Haute Soule met een vertrek in Lescun. In tweede instantie is ook een start vanaf Larrau mogelijk, ook wanneer je afhankelijk bent van het openbaar vervoer. Zijn beschrijving vind je hier. Dat moet genoeg zijn om ze op kaart over te brengen.

De volgende van zijn tochten vertrekt ook vanaf Lescun. Eventueel zou je ook vanaf Borce kunnen starten. Ze krijgt de titel: Het circuit van de Vallee d'Aspe. Dit is een route die je aan kan passen naar eigen smaak door ze te verkorten of net nog langer te maken.

dag 1: Lescun-Lac d'ansabere

dag 2:Lac d'ansabere-Refuge D'arlet (inkorten door af te dalen naar Borce/etsaut is mogelijk)

dag3: Refuge d'arlet-Ibon de Astanes (meer langs Spaanse kant ook wel Lac d'estaëns genoemd)

dag 4: Ibon de Astanes- Refuge du Larry (je kruis de N134 waar je uit zou kunnen stappen)

dag 5: Refuge du Larry- Borce (aansluiting op openbaar vervoer)

dag 6: Borce-Lescun.

foto: bivak bij ibon de Acherito

Tal van varianten zijn mogelijk om de tocht in te korten (lescun-refuge d'Arlet-Borce/etsaut-Lescun) dan wel te verlengen. Meer naar het oosten ligt Pic du Midi d'Ossau. Een 2884 hoge berg die als symbool staat voor waar de Pyreneeën voor staan. Een granieten bult die de groene bergweiden van de Vallée d'Ossau domineert.

Een tweedaagse

dag 1: camping de bious oumettes-refuge d'ayous 

via het lac de Bious-Arigues (1417m) en Lacs d(Ayous

tijdsduur: 3 uur

dag 2: Refuge d'Ayous-Camping de bious-Oumettes

via col de Peyreget (23OOm) en Col de Suzon (2127m)

tijdsduur: 7,5 uur

foto: refuge de Pombie

Een driedaagse

dag 1: Lac de Bious-Artigues – Refuge d’Ayous  (+980m) (-340m) 11km – 5h30 

dag 2: Refuge d’Ayous – Refuge de Pombie (+1000m) (-940m) 11km 5h30

dag 3:: Refuge de Pombie – Retour au lac de Bious-Artigues  (+450m) (-1150m) 11km 4h45

Een volledige beschrijving van deze tocht vind je op:topopyrenees.com

Bij beide hutten kan je je tent opslaan.

La Senta de Camille 

Hoewel de tocht zich voornamelijk op spaans grondgebied afspeelt is het logischer om vanaf Franse kant te vertrekken zeker wanneer je met het openbaar vervoer komt. Een heel boeiende tocht waarvan je je slaapplaatsen kan reserveren. Je kan ze zelfs begeleid door een gids lopen.

Hou je liever van bivakkeren en van zelfvoorzienende tochten dan is deze perfect te doen met tent en rugzak. Je hoeft je dan ook niet te houden aan het officiele traject. Volgende verslag volgt grotendeels het beschreven traject. Het traject van de route kan je ook terug vinden op waymarked trails. Details over de route vind je ook terug op de eerder genoemde website.

Hautes Pyrenées en Haute Garonne

Situering:

Het gebied dat we bespreken ligt tussen de Balaïtous en de grens met de Ariege bij Pic de Crabère. De belangrijkste toeristische centra hier zijn Cauteret, Luz saint saveur en het zijdal richting barège dat toegang geeft tot het natuurreservaat van Néouvielle. Gavarnie ligt zuidelijker, meer tegen de grens met zijn cirque als grote aantrekkingspool. Bagneres de luchon is richting oosten de laatste grote plaats van de Haute Garonne.

Bereikbaarheid:

Aangewezen op het openbaar vervoer vind je alle mogelijkheden (trein/autobus) hier opgelijst. In de zomermaanden is er vanuit Luchon de mogelijkheid om met lokaal transport zich te verplaatsen naar startpunten voor wandelroutes in de vallei zoals bv het traject naar Hospice de france

Al wandelend zijn er tal van oversteken mogelijk om naar Spanje te trekken. Met de auto ben je beperkt tot de D173 om in Bielsa te geraken (Ordesa regio) De Haute garonne heeft bij Luchon en Fos twee grensovergangen.

 

Interessante tochten

Dagtochten:

Helaas zijn de wandelgidsen van Ton Joosten waarin hij dagtochten bespreekt niet meer verkrijgbaar tenzij misschien als tweehands. Met wat opzoekwerk vind je zonder veel inspanning tal van suggesties door bv de website van de toeristische centra te openen: Cauteret/Gavarnie , Luz saint Saveur , Barèges  Hier vind je zowel dag als meerdaagse tochten. Bagneres de Luchon in het departement Haute garonne heeft zijn overzicht hier staan. Verder verwijzen we naar eerder genoemde site topopyrenees. Zoals altijd, zeker wanneer je naar het grensgebied gaat en de hoogte op wil zoeken: hou de weerberichten in de gaten. vertrek vroeg om eventuele onweders in de namiddag voor te zijn.

Meerdaagse tochten:

De doorgaande tochten zoals de GR10,11 en de HRP zie je hier terugkeren. Hun traject vind je terug op waymarkedtrails Hou er rekening mee dat dit misschien niet meer overeen komt met het huidige traject maar de routes die je hier vindt kunnen erg dienstig zijn om zelf een route uit te zetten. Daar bestaan van de HRP tal van varianten. Sommigen zijn doorheen de tijd in de vergetelheid geraakt. Ton Joosten beschijft in zijn boek "In de ban van de Pyreneeën" een heel uitdagend traject tussen Gavarnie en Bagneres de Luchon. De beschrijving van zijn HRP is er een voor ervaren mensen. Aan de hand van zijn beschrijving kan je het traject reconstrueren. Bij het huidige traject van de HRP wordt er bij Port de Barroude afgedaald naar de vallei om daar de GR11 op te pikken om naar refugio de Viados te gaan. Ton Joosten beschrijft een traject kort bij de grenskam en die bij col de Lia afdaalt naar Vallee du Rioumajou om daar terug naar de grens te klimmen

Als je het minder hoog wil zoeken is de GR78 een idee. Een tocht over de uitlopers van de Pyreneeên. Van Carcassonne (Aude) naar Saint-Jean-Pied-de-Port. Je zit hier op de route naar Compostella. Je kan daarmee je wandelseizoen uitbreiden van juni tot oktober.