Wildbivakkeren is de enige mogelijkheid om tijdens meerdaagse tochten te overnachten. In de steden en dorpen is er een voldoende aanbod van homestays en hostels/hotels in ontwikkeling. Je kan terecht bij PECTA, die een lijst van homestays heeft. Hotels en hostels kunnen heel vlot geboekt worden via booking.com.
.jpg)
Wildbivakkeren aan de voet van de Dukdon pas (Fann Mountains)
Rechtstreeks vliegen op de hoofdstad Dushanbe is mogelijk. Tajikistan is ook bereikbaar via de buurlanden Oezbekistan (vlucht naar Samarkand of Tashkent) en Kirgizië (vlucht naar Bishkek of Osh). Er zijn verschillende grensovergangen, maar de toegankelijkheid ervan is onvoorspelbaar. Controleer dus goed voor je een vlucht boekt of de grensovergang open is voor toeristen. Meer info over de border crossings, of informeer bij de ambassades van de betrokken landen.
Om te reizen in Tajikistan heb je een internationaal paspoort (dat minstens 6 maanden na terugreis nog geldig is) en een visum nodig. Dit visum kan eenvoudig online aangevraagd worden. Reizigers die richting de Pamirs gaan moeten de GBAO-permit mee aanvragen. Het visum is 45 dagen geldig, buiten de aangevraagde periode kan je er geen gebruik van maken.
Binnenlands transport gebeurt hoofdzakelijk met shared taxi’s en minibusjes. Er zijn een aantal vaste verbindingen die heel goedkoop zijn. Voor dorpen die moeilijker bereikbaar zijn is het zoeken naar een auto die die richting uitgaat en waarbij je kan aansluiten.
Vanuit Dushanbe vertrek je richting de Fann Mountains en de Zerafshan Range vanuit het busstation ‘cement factory’ in het noorden van Dushanbe op de Rudaki street.
Als je richting de Pamirs (Khorog) gaat vertrek je vanaf het Badhaksan busstation (Avtobaza 27-29) in de buurt van het treinstation van Dushanbe. Zorg dat je er bent tussen 6 en 7u ‘s morgens en vraag gerust prijs aan verschillende auto’s. Kies een 4x4 wagen, het is een lange rit (tussen de 13 en de 16u) en probeer een goeie plek in de auto te bemachtigen.
Khorog is het belangrijkste vertrekpunt om door de Pamirs te reizen. Voor bestemmingen langs de Pamir Highway vertrek je aan het busstation in het oosten van Khorog (voorbij het monument van de eerste auto die de Pamirs doorkruiste). Als je richting de Wakhan Corridor wil, vertrekken de bussen centraal in Khorog aan de Bazaar (die strekt zich uit over de beide oevers van de Gunt rivier).
.JPG)
Busstation richting de Pamir Highway in Khorog
Wil je op een meer comfortabele manier reizen, kan je ook een privé taxi regelen. Dit kan je vragen via je hotel of gewoon aan een taxichauffeur in de officiële taxi’s in Dushanbe. In Khorog kan je contact nemen met de Safar Drivers’ Association (assafar@yandex.ru of sherali57@yahoo.com) of met PECTA, hun kantoor ligt in het stadspark. Uiteraard betaal je hier een stuk meer voor en geef je een deel van de reisbeleving op in ruil voor extra comfort.
Liften is mogelijk in Tajikistan, maar is zelden gratis, er wordt voor vertrek een prijs afgesproken.
Vervoer naar het beginpunt van een tocht is meestal vrij eenvoudig te regelen. Na de tocht vervoer terugvinden is moeilijk, zeker vanuit de Zerafshan Range en de Pamirs. In de Fann mountains is het toerisme al sterker ontwikkeld, dus dat gaat makkelijker, maar dan kom je er niet goedkoop vanaf. Zorg dus dat je op voorhand je vervoer terug geregeld hebt of dat je een contactpersoon kan bereiken.
Een alternatief om van Dushanbe naar Khorog te reizen is via de memorabele binnenlandse vlucht van Tajik Air. Hier moet ik onmiddellijk een kanttekening bij maken. Het is zeer moeilijk om info te vinden of deze vluchten nog doorgaan. De info moet ter plaatse opgevraagd worden in het kantoor van Tajik Air. Wat volgt is gebaseerd op onze vluchten in de zomer van 2018.
Bij gunstige weersomstandigheden is er in de zomer dagelijks een vlucht heen en terug. Niet alleen is de reistijd gevoelig korter (1u), het is een belevenis op zich om in dit oude, mini-vliegtuig (max 15-tal passagiers) rakelings over de bergtoppen te vliegen. Tip: neem indien mogelijk plaats aan de rechterkant van het vliegtuig als je richting Khorog vliegt, je hebt er de mooiste uitzichten!
.JPG)
Je kan de bergen bijna aanraken (vlucht Dushanbe - Khorog)
Spijtig genoeg is het niet eenvoudig om aan tickets te geraken. Online een ticket boeken is hier geen optie. Je moet je plaats persoonlijk reserveren in het kantoor van Tajik Air. Zowel in Dushanbe als in Khorog ligt dit in de buurt van het vliegveld. Als je vanuit Khorog je plaats wil reserveren, zorg dan dat je een kopie bij hebt van je internationaal paspoort en je visum (het kantoor beschikt zelf niet over een kopieerapparaat). Hou er rekening mee dat de vlucht door slecht weer kan uitgesteld worden naar de volgende dag.
De Pamir Highway is de op één na hoogste snelweg ter wereld. Het is verre van een ‘snelweg’, maar heeft wel een mythische reputatie. Het beginpunt is niet meteen duidelijk, het eindpunt is Osh in Kirgizië. Voor reizigers is het traject tussen Dushanbe en Osh het meest relevant en de moeite waard. De route is deels verhard, deels onverhard en onderhevig aan erosie, landverschuivingen ed waardoor het wegdek soms zwaar beschadigd is. Het zijn lange, vermoeiende ritten en pech is een vaste compagnon onderweg. Toch is het zeker de moeite om (delen van) de Pamir Highway in je reis te plannen. Het traject tussen Dushanbe en Osh kan gereden worden in 3 dagen met tussenstops in Khorog en Murghab. Bereid je voor op verbazingwekkende uitzichten!
De Pamir Highway staat hoog op de to-do-list van lange afstand fietsers, je komt er geregeld tegen.
.JPG)
Pamir Highway
Het klimaat in Tajikistan verschilt enorm volgens de hoogte en de regio. Tajikistan is het natste land in Centraal-Azië, een groot deel van de neerslag komt terecht op de talrijke gletsjers. Toch zijn er regio’s waar er heel weinig regen valt. De meeste regen valt in het voorjaar, vanaf half juni vermindert dat, in de zomermaanden juli en augustus valt er zo goed als geen neerslag.
Ook de temperatuur varieert enorm, afhankelijk van de regio en de hoogte. In Dushanbe is het gemiddeld -1°C in de winter, de temperatuur kan in de zomer oplopen tot boven de 30°C. In de oostelijke pamir kan het in de winter tot -20°C vriezen en loopt de temperatuur in de zomer amper op tot 5°C.
Tajikistan ontsnapt niet aan de klimaatopwarming, winters korten, lente en zomer lengen en worden warmer. Regenval in de lente wordt heviger op korte tijdspannes. In de laatste 70 jaar is reeds 30% van de gletsjers gesmolten. Deze vormen nochtans een essentiële bron van drinkwater en water voor de landbouw. Ook is het de belangrijkste bron voor de hydro-elektrische krachtcentrales. Het moet niet gezegd dat verdere klimaatopwarming rampzalige gevolgen zal hebben.
Het trekking seizoen in Tajikistan is vrij kort, van half juni tot midden oktober. De hoge passen zijn doorheen het jaar grotendeels bedekt door grote hoeveelheden sneeuw. Het niveau van de rivieren is hoog tot laat in het voorjaar. Niet onbelangrijk, aangezien er weinig bruggen zijn en er heel wat rivieren doorwaad moeten worden. In juni kan je af en toe nog gebruik maken van ijsbruggen.
Ook al is het in de zomer meestal droog en zonnig, de nachtelijke temperaturen op hoogte kunnen ‘s nachts nog onder het vriespunt gaan. Boven de 4000m is er altijd sneeuwval mogelijk. Er kan heel veel wind zijn, wat zeker op hoogte voor gure omstandigheden kan zorgen.
.JPG)
Vroeg op het seizoen komen ijsbruggen van pas ( Yagnob Valley)
Er zijn talloze wandelpaden aanwezig in Tajikistan, maar geen ervan zijn bewegwijzerd. De paden worden al eeuwenlang in stand gehouden door herders en hun kuddes. Bij sommige pasovergangen vind je wel eens steenmannetjes terug, maar zelden voldoende om de route te volgen.
Tot op heden zijn er geen gedetailleerde wandelkaarten beschikbaar in Tajikistan. Gecko Maps heeft drie kaarten van respectievelijk Noord Tajikistan, Zuid Tajikistan en de Pamirs. Deze hebben echter een schaal van 1:500 000 en doen enkel dienst als overzichtskaart van deze regio’s. Russische topografische kaarten kunnen online, of via de app Avenza Maps gekocht worden.
Jan Bakker heeft verschillende tochten uitgebreid in kaart gebracht en deze zijn sinds 2018 beschikbaar in een Cicerone-gids over Tajikistan. De bijbehorende GPS-tracks zijn onmisbaar en kunnen gedownload worden bij aankoop van de gids. Hou er rekening mee dat je deze tracks niet altijd blindelings kunt volgen: de wandelingen werden ondertussen al een aantal jaar geleden geregistreerd, de omgeving evolueert (erosie, aardbevingen, lawines, landverschuivingen) waardoor je af en toe zelf de beste weg moet zoeken.
.jpg)
Op sociale media kan je Tajikistan ook volgen:
Doordat veel meerdaagse tochten door onbewoond gebied gaan, is het nodig dat je zelfvoorzienend bent. Breng je voeding mee vanuit België. In Dushanbe zijn er grote winkels te vinden, maar reken er niet op om daar je volledig (lichtgewicht) menu samen te stellen. Droogvoeding is er niet te vinden, wel heb je er mueslirepen, noten en gedroogd fruit. In de kleinere steden en dorpen onderweg vind je meestal wel een beperkt aanbod van vers fruit en groenten. Water is doorgaans geen probleem, er zijn altijd wel riviertjes te vinden. Ontsmetten van het water is meestal niet nodig, maar toch heb je best wat druppels bij indien nodig.
.JPG)
Af en toe pauzeren voor een fris watertje! (Fann Mountains)
Rondreizen in Tajikistan kan in veilige omstandigheden. Ook al zijn oa grensconflicten en extremisme een reëel probleem, als toerist zal je hier weinig of niets van merken. Mogelijks kom je wel in contact met corruptie, probeer ten allen tijde je paspoort bij te houden. Veiligheidssituaties kunnen altijd evolueren, denk eraan om voor vertrek reisadvies in te winnen via buitenlandse zaken. Het is ook nuttig om je reis te registreren, dat kan je doen via de website van Travellers Online.
Tajikistan is absoluut geen evident land om te bereizen. Een wegennet dat grotendeels onverhard is, geïsoleerde dorpen, moeilijke taalbarrière (engels is niet ingeburgerd). Om ervan te genieten, is enige zelfstandige reiservaring buiten onze vertrouwde westerse wereld aangewezen. Geduld en flexibiliteit zijn goud waard. Houd er rekening mee dat je oorspronkelijke plannen wellicht moeten aangepast worden (niet slecht om wat extra gps-tracks bij de hand te hebben zodat de reis kan aangepast worden). Plan ook een aantal ‘extra’ dagen in, zodat je zeker je terugvlucht niet mist. Laat je niet afschrikken, het is een fantastisch land om zelfstandig te bereizen! Onverwachte ontmoetingen, fe-no-me-na-le natuur, het overweldigende gevoel om alleen in die machtige bergen te zijn…
Aan de hand van de Cicerone gids van Jan Bakker en de bijhorende gps-tracks is het mogelijk om tochten zelfstandig uit te voeren. Zijn tochten variëren van eenvoudig tot heel zwaar. Uiteraard moet je voldoende voorbereid zijn, ga hier niet lichtzinnig mee om. De hoogtes, de zeer afgelegen plekken en de gebrekkige (reddings)infrastructuur dragen extra bij tot de risico’s die er altijd al zijn in de bergen. Uitstekende fysieke conditie, oriëntatie skills en gps, mentale sterkte, goede uitrusting (denk ook aan een spot of inreach) zijn onontbeerlijk. Denk eraan om voldoende te acclimatiseren. Neem je tijd om een rivier te doorwaden, de kracht van water is niet te onderschatten! Wacht indien nodig tot ‘s morgens vroeg, dan is het debiet het laagst.
Je kan je ook laten begeleiden door een gids in combinatie met bagagevervoer door ezels. Vanuit Khorog heb je PECTA die je daarbij kan helpen, maar daarnaast zijn er heel wat andere organisaties die dit aanbieden. Ik verwijs voor een volledig overzicht naar de Cicerone gids (appendix B).
De natuur in Tajikistan is door het weinige toerisme nog steeds ongerept. Hou je aan het ‘leave-no-trace’ principe om deze natuurpracht mee te onderhouden!
Ben je bekend met deze regio? Wil je graag je kennis toevoegen aan deze pagina?
Geef ons een seintje op communicatie@hikingadvisor.be