Sächsische Schweiz - Elbsandsteingebirge

Ben je bekend met deze regio? Wil je graag je kennis toevoegen aan deze pagina?
Geef ons een seintje op communicatie@hikingadvisor.be

Situering

De Sächsische Schweiz ligt ten zuiden van Dresden, tegen de grens met Tsjechië. Het gebied is vooral gekend voor de zandsteenrotsen die in alle mogelijke vormen geërodeerd zijn. Het gebied is deels beschermd als nationaal park.

Het gebied loopt door aan de Tsjechische kant van de grens. Daar heet het České Švýcarsko ; de letterlijke vertaling is Tsjechisch Zwitserland maar de gebruikelijk vertaling in Boheems Zwitserland / Bohemian Switserland / Böhmische Schweiz. Ook aan die kant van de grens is een groot deel van het gebied beschermd als nationaal park.

Als men beide in één naam wil noemen, spreekt men over het Elbsandsteingebirge. Deze Duits-nuchtere term zegt ook letterlijk waarover het gaat : een middengebergte met toppen tot 500 - 700 m hoogte dat volledig uit zandsteenkliffen -torens en -kloven bestaat en dat door de rivier de Elbe (Labe) doorsneden wordt.

De bekendste wandelroute is de Malerweg. De naam komt van een aantal 18° en 19° eeuwse schilders die dit landschap met veel goesting en veel zin voor romantiek in beeld brachten. Zeer geschikt als meerdaagse tocht voor families met kinderen. Terecht beschreven als één van de mooiste en best ingerichte wandelroutes van Duitsland.

Ben je op zoek naar een echte bivaktocht : kies dan eerder voor het gebied aan de zuidkant van de Elbe. Op Forststeig overnacht je op bivakzones en in schuilhutten.

De streek is immens populair en wereldwijd gekend bij rotsklimmers. Wie een aantal dagen onderweg is in het gebied zal ze zeker ontmoeten. De klimsport bestaat hier al zeer lang met een heel eigen stijl waar ze hier ook zeer trots op zijn. Denk bv. een het "springen" van de ene rotstoren naar de andere, geen haken of klemblokken maar afzekeren op knopen omdat haken en klemblokken veel te veel slijtage geven aan de zandsteen, ...

Overnachten

Bivakkeren is lange tijd zonder veel problemen toegepast door rotsklimmers. Vaak gaat het dan om bivakkeren zonder tent, onder een rotsoverhang. Deze praktijk wordt "Boofen" genoemd. Verstoring van wild, bosbranden als gevolg van kampvuurtjes en veel afval zorgen ervoor dat dit onder druk komt. Er zijn een aantal Boofen-spots door het park aangeduid die gereserveerd zijn voor rotsklimmers.

Bruikbare websites voor vinden van bivakplekken (met tentje / in schuilhut) :

Wie een overnachting boekt in een hotelletje, hostel, B&B, pension, camping ... (overzicht hier) krijgt een Gastenkaart. Eén van de meest bruikbare voordelen is gratis toegang tot het lokale openbaar vervoer in de hele regio.
Zie VVO voor meer info over het lokale openbaar vervoer.

Kaarten en topo's

Dit is een overzicht van de meest geschikte lokale kaarten.

Online tochtbeschrijvingen :

Malerweg

De Malerweg is de beste manier om deze streek te verkennen. De 8 etappes zijn relatief kort zodat er tijd genoeg is voor een terrasje of een stuk cultuur in de dorpen. Of voor een extraatje naar verrassende pieken, holen of kloven met elk hun eigen romantische verhaal, die net buiten het pad liggen.

Facts

Type : lusroute langs perfect aangelegde paden door kloven, heuvels, dorpjes, enz. Druk op enkele hotspots (Basteibrüke, Königstein, Prebischtor, ...) waar de ene na de andere bus toeristen langskomt, maar elders zeer rustig.
Startpunt : Liebethal, een dorpje aan de rand van Pirna
Eindpunt : Pirna. Dit stadje ligt op een half uurtje met de trein vanuit Dresden
Lengte : 116 km
Hoogtemeters : 3600 m+
Etappes : de normale indeling is 8 etappes. Dit zijn korte etappes ; wandelaars met veel energie kunnen die sneller of kunnen die extra energie gebruiken voor allerlei varianten en extra's.

Overzichtskaart

Moeilijkheidsgraad en techniciteit

De meeste etappes zijn vrij kort : 4 à 5 uur. De uitzondering is de 5° etappe : 7 uur. De paden zijn goed aangelegd en perfect aangeduid. Er wordt regelmatig een stuk gestegen en gedaald : typisch 600 à 800 m stijgen en dalen per dag verspreid over enkele stukken. Voor wandelaars met het vlakke land bij ons als maatstaf, is dat zwaar : laat je bij de planning dus niet leiden door het aantal kilometer. Voor bergwandelaars is dat relatief weinig ; fysiek sterke bergwandelaars doen de Malerweg op 4 à 5 stapdagen in plaats van de gebruikelijke 7 en een halve stapdagen.
Het is bij momenten steil. Er moet bijna nergens geklauterd worden ; daar waar het steil omhoog of omlaag gaat zijn er stenen of metalen trappen aangelegd.

Beste periode

Half juni tot september is het hoogseizoen. Zeker op de hotspots is het dan onaangenaam druk en overnachtingen moeten ruim op voorhand geboekt worden.
De mooiste periode naar natuur, kleur en licht, is april/mei en oktober.
De winter is tricky. De Sächsiche Schweiz mag dan al vrij laag zijn, de continentale ligging zorgt voor koudere winters met risico op ijs en verse sneeuw waardoor het pad een heel stuk gevaarlijker wordt.

Openbaar vervoer en bereikbaarheid

ICE naar Leipzich of Dresden. IC trein naar Pirna. Reken 9 à 10 uur.
Nachttrein vanuit de grote stations in Benelux naar Dresden mogelijk. Aankomst in Dresden rond 8 uur 's morgens.
Lokale Trein langs de oever van de Elbe ; voor de andere oever moet je wat extra tijd voorzien om de oversteek met een veerpont te maken.
Busnetwerk van OVV.
Dit lokale transport is gratis voor wie overnachtingen boekte. In de andere gevallen, voorzie cash.

Topokaarten en gidsen

Dit is een populaire route dus er zijn meer dan voldoende reisgidsen beschikbaar.

Bewegwijzering

De Malerweg kruist voortdurend met andere wandelroutes in dit gebied, ook op plekken diep in kloven waar de gps niet werkt. Zeer goede bewegwijzering ; soms is de enige moeilijkheid om uit de vele wegwijzers op een kruispunt die van de Malerweg te vinden.

Malerweg pijl.jpg

Bivakkeren en overnachting

De meeste wandelaars doen de Malerweg met overnachting in hotelletjes, pensions of B&B. Is er al eens iets volgeboekt op de etappeplaats, dan kan een korte (gratis) busrit dit probleempje oplossen.

Bivakkeren is geen optie : Duitsland is geen bivakland en in het nationaalpark is bivakkeren verboden, (met de uitzondering voor "Boofen" - zie hoger). Wie met de tent onderweg is kiest voor campings of kiest er bewust voor om de edele kunst van het wildbivakkeren toe te passen.
Deze campings liggen niet op of vlak bij het pad. Voor wij écht iedere avond op het pad een kampeerplek wil vinden op het pad, is de Forststeig (zie hieronder) veel beter geschikt.
De meeste trekkers die de tocht doen met de tent, kiezen een drietal campings en combineren die met korte busritten. Ostrauer Mühle is ideaal : ligt rustig maar toch goed bereikbaar voor etappe 3 en 4. Voor de etappes 5, 6 en 7 is het puzzelen : de camping van Königstein ligt dicht bij een station maar ook vlak bij een drukke weg en de natuurcampings van Hinterland Hostel en evt. ook Struppen vergen veel langere busritten + een korte wandeling. Camping Pirna ligt dan weer zeer logisch op de buslijn tussen het station van Pirna en het startpunt en is ook bereikbaar met directe busrit na dag 1, evt. ook na dag 2. In principe zijn die trein- en busritten gratis voor wie boekt op de campings.

Varianten

Door het gebied lopen nog een hele reeks andere routes die soms overlappen met de Malerweg, soms bruikbaar zijn als shortcut of als extra lus.

De voorloper van de Malerweg was de Dichter Musiker Maler Weg. Tocht in lijn van 5 d van Dresden tot de grens met Tsjechië.

Wie eens de Tsjechische kant van de grens wil uitproberen : volg bijvoorbeeld een stuk van de "Kammweg" van Schmilka tot Liberec. Staatsgrenzen zijn dikwijls erg vervelend voor wie daarna terug naar het startpunt wil, maar hier is alles prima geregeld : in Liberec neem je de trein terug naar Dresden (aantal keer per dag) of de bus naar Schmilka (1/dag).

Wil je meer tijd om de zone ten zuiden van de Elbe te verkennen : verleng dan de Malerweg met enkele etappes op de Forststeig. Hieronder wordt ze beschreven als een ideale route voor families die willen bivakkeren maar ze kan uiteraard ook perfect gedaan worden met overnachtingen in hotelletjes en B&B's.

Er wordt al eens gesuggereerd om een heen- en terug etappe in te lassen tussen Schmilka en de rotsbrug van Prebischtor net over de grens. Dat is de moeite niet ; Prebischtor is een veel te drukke toeristenval geworden.

Nuttige bronnen en links

Zeer complete officiële website : www.saechsische-schweiz.de/malerweg/

Malerweg op website van Piet Smulders

Malerweg op website van Bergfex

Caspar_David_Friedrich_-_Wanderer_above_the_sea_of_fog.jpg

De foto die we allemaal hopen te maken : Wanderer über Nebelmeer van Caspar Friedrich David

Forststeig

De Forststeig loopt, zoals de naam zegt, grotendeels door dennenbossen. Maar ook hier krijg je een royale portie zandsteenkliffen en tafelbergen. Lengte 109 km, 2200 m+, meestal gedaan in 6 of 7 relatief korte etappes. Het is bijna een lusroute met start en eindpunt op de Malerweg, in Schmilka en Bad Schandau (stations op spoorlijn naar Dresden). De lust kronkelt nogal, dus met enkele goed gekozen doorsteekjes kan de Forststeig gemakkelijk ingekort worden tot 4, 5 of 6 etappes.

Het bijzondere van deze trektocht is dat ze specifiek mikt op families die willen bivakkeren. Er zijn een aantal bivakzones en er zijn een reeks schuilhutten waar je kan overnachten als je zelf slaapzak, matje en kookset + eten meebrengt. Zoals steeds in Duitsland moet je de bivakzones reserveren / moet je een vergoeding betalen. Voor die vergoeding krijg je een perfect onderhouden bivakzone of schuilhut, met composttoilet, regenwatertank, brandhout, ...
Men heeft hiervoor (nog ?) een heerlijk retro analoog systeem met tickets die je vooraf koopt en bij aankomst invult. Heb je tickets over op het einde van de reis, dan kan je die terug inwisselen.

De route steekt even de grens over en heet daar Lesní stezka (wat net zoals Forststeig "bosroute" betekent). Aan de Tsjechische kant van de grens is er een natuurcamping met royaal veel plaats en met zwemvijver.

Er wordt overal vermeld dat het wandelseizoen april-oktober is. Het is me niet duidelijk wat er dan precies niet toegankelijk is buiten die periode - vermoedelijk worden dan alleen de schuilhutten en bivakzones afgesloten.

forststeig wegwijzer.jpg

De Forststeig wordt gemarkeerd met een vertikale gele streep. Dit sluit aan bij de gewoonte aan de Tsjechische kant van de grens om paden te markeren met verticale, horizontale of schuine gekleurde strepen.

Meer info op de wiki-pagina, Wandern Sächsiche Schweiz, Berfex.