Massif des Calanques

Situering

De Calanques zijn een kurkdroog kalksteenmassiefje van 5 x 20 km direct ten zuiden en oosten van Marseille. In de praktijk wordt ook de klifkust tussen La Ciotat en Cassis en de meer landinwaarts gelegen heuvels rond St-Cyr ook bij de Calanques gerekend. Dit spectaculaire stukje rotskust is ontstaan doordat de Middellandse zee in de voorbije miljoenen jaren vaak veel lager stond dan nu het geval is. De valleitjes die door erosie ontstonden zijn nu verborgen inhammen met kristalhelder zeewater. Deze inhammen worden "calanque" genoemd.

In de zomer en het weekend is het er zeer druk met dagjesmensen uit Marseille die er te voet, per kayak of met jachtjes terechtkomen. Voor de bergwandelaar zijn ze vooral een aantrekkelijke bestemming voor een midweek in de wintermaanden.

De Calanques en de onderzeese riffen vóór de kust zijn een nationaal park.

http://www.calanques-parcnational.fr/fr

Ten westen van Marseille ligt het kleine broertje van het Massief des Calanques : de Côte Bleue. Minder bergachtig, de calanques zijn minder diep uitgesneden, er is veel meer bewoning. De uitzichten zijn even spectaculair.

Openbaar vervoer en bereikbaarheid

Marseille is vlot bereikbaar met TGV. De directe trein van Lille Flandres naar Marseille van OuiGo is op vlak van tijd (4h30) en tarief (25 - 40 € enkeltje) onklopbaar. Je kan er natuurlijk ook met de auto of vliegtuig heen.

Vanuit het TGV-station van Marseille is het met het lokaal openbaar vervoer 1 à 1.5 h naar de rand van het Parc. Ook in Cassis en Le Ciotat is er lokaal openbaar vervoer. Zie https://www.lepilote.com/.

Veerdienst naar Iles de Frioul vanuit Vieux-Port
Treintje langs de Côte Bleue

Wandelen in de Calanques

De klassieke traverse van Marseille naar La Ciotat vergt een 3-tal stapdagen. Het massief zelf is gevarieerd genoeg voor het dubbele. Een dagetappe in het Massif des Calanques heeft relatief weinig km : er zijn veel hoogtemeters en het terrein is niet gemakkelijk.

Wie dit wil aanvullen tot een stapweek heeft drie opties (die gemakkelijk kunnen gecombineerd worden) :

enkele stapdagen in de Provencaalse heuvels van het Parc Naturel de Ste-Baume. Bijvoorbeeld op de GR51 "balcon du Méditerranée".
Een andere alternatief is om de Côte Bleu als voorgerechtje te nemen. 1 à 2 stapdagen op Sentier du Littoral / Sentier des Douaniers of lokale lussen. Je kan in het gebied zelf overnachten (vnl. hotelletjes en B&B) of je kan het treintje van de Côte Bleue nemen om start- en eindpunt te bereiken.
Een halve dag op Iles du Frioul. Dit groepje kleine eilanden wordt doorkruist met relatief gemakkelijke paden.

Bij droog zomerweer en mistral wordt de Calanques, net zoals veel andere natuurgebieden in de Provence, afgesloten wegens brandgevaar. Raadpleeg deze kaart of deze lijst.

De wandelingen zijn vrij pittig : de paden zijn in termen van hoogteverschillen en terreinmoeilijklheid echte bergpaden. Waar er een rotsband moet doorkruist worden is de inrichting minimaal : geen trappen of ladders, eerder een kabel of ketting en een paar discrete treetjes. Ook de zonnebril en de zonnecrème zijn zoals in de bergen : door de reflectie van het water en van de witte kalkrotsen kies je best voor een zeer hoge beschermingsfactor.

Overzichten van mogelijke wandelingen (lussen of doorgaande tochten) vind je op :

de site van het Parc
AltitudeRando : via een lijst of via de kaart
IGN-kaart 1/15000

Deze beide sites geven een algemene indruk van de moeilijkheid. In oudere topo's vind je de aanduiding met sterren : 1 ster * : wandelen (T1/T2), 2 sterren (**) is pittig bergwandelen (T3), 3 sterren (***) is voorbehouden voor wandelaars met kennis van alpiene touwtechnieken (T4 - T6) m.a.w. er zitten rappels, stukjes rotsklimmen enz. in.

De paden zijn in verschillende kleuren gemarkeerd en worden vaak ook zo aangeduid in routebeschrijvingen of op de IGN-kaart. De markering gebeurt door het Parc of door ONF. Op de gemarkeerde paden zijn er behalve hier en daar een klauterpas met kabel, geen specifieke technieken of materiaal nodig - het kan wel nuttig zijn bij kinderen of mensen die het liever 100% safe spelen. Onderschat dit niet, sommige van deze klauterpassen zouden elders ingedeeld zijn als via ferrata.

Op de sentier N° 5 - Vert. Om de Calanque d'Escu te bereiken met zijn fameuze smokkelaarsgrot, moet je een paar klauterpassen met kabel overwinnen.

Markeringen van paden

Veel paden zijn gemarkeerd. Daarnaast zijn er tientallen ongemarkeerde paden. Vaak zijn dat aanlooppaadjes voor rotsklimmers. Het terrein is erg chaotisch : voor we geen uitgebreide ervaring heeft in het "lezen" van dit terrein raden we zeer sterk aan om op de gemarkeerde paden te blijven.

De markering wijkt af van de rest van Frankrijk :

Alle kleuren worden gebruikt (zwart, groen, rood, bruin, blauw, geel). De GR blijft zijn gewone rood+wit markering gebruiken. De padkleuren zijn willekeurig en geven geen enkele aanduiding over de moeilijkheid. De Corniche de Pêcheurs is bv. groen gemarkeerd maar is een technisch zeer lastig pad (T4). De GR vanuit Callelongue volgt grotendeels een zwart gemarkeerd pad en is een klassieke zondagswandeling voor de hele familie.
De strepen die het padverloop aangeven, worden op het pad of vlak naast het pad gegeven, in de looprichting. Als je dus op een steile helling 5 m hoger een horizontale streep ziet staan, ga er dan niet recht op af door puin en klauterzones, maar weet dat daar, 5 m hoger, het pad -/+ horizontaal loopt en dat je daar dus via een haarspeldbocht zult aankomen.

Overnachtingen en drinkwater

Het is verboden om in het national park van de Calanques te bivakkeren in welke vorm dan ook. Niet in een tentje, niet in een geparkeerde auto, niet onder de blote hemel. Die strikte regel is er gekomen na de zoveelste te vermijden bosbrand. Ook roken, een maaltijd opwarmen met een gasbrandertje enz. zijn verboden.

Wie een meerdaagse trektocht wil maken is dus aangewezen op overnachting in B&B's of een kamertje op de Luminy campus. In Sormiou kan je soms ook terecht in de UCPA-gîte. Wie een all-in pakket koopt via een lokale reisorganisatie krijgt ook het aanbod om te overnachten op een jacht dat in één van de inhammen voor anker ligt : wie weet kan je dat ook zelf voor elkaar krijgen met de mogelijkheden die het internet biedt om de netwerken ? In Cassis is er een zeer gevarieerd aanbod. Voor de bergliefhebber is de jeugdherberg een aanrader.

De Auberge de Jeunesse ligt op een 2 km van Cassis en is net als een echte berghut niet aangesloten op het water- of elektriciteitsnet.

In het massif des Calanques zijn geen bronnen. Ook in de winter zal je snel 4 liter water per dag nodig hebben. Dit kan je aankopen in Sormiou, in de bar van de Calanque de Morgiou of in Cassis. Ook op sommige parkings zijn er (gratis) drinkwaterpunten. Die van de parking van Sormiou ligt in de praktijk het best, op ca. 30 min H/T landinwaarts stappen van de Col de Sourmiou, dit is het kruispunt van de GR met het asfaltwegje naar Sormiou. Een alternatief, meer landinwaarts, is de enclave van het Luminy-universiteitsterrein binnen het nationaal park. Deze bron en deze bron zijn op het eerste zicht vrij compleet.

Ook op Iles du Frioul en Côte Bleue is het landschap erg droog en zijn er maar enkele waterpunten in de stedelijke zones in de omgeving. Er zijn voldoende restaurantjes en bars waar je drinkwater kan kopen. Op de Côte Bleue is er overnachting in elke mogelijke vorm. Kijk uit naar een "cabanon" : dit zijn vaak geïsoleerd gelegen huisjes.

Andere outdoor sporten

Het gebied is ook goed gekend bij rotsklimmers (vnl. in het winterseizoen) en duikers. Veel dagjesmensen bereiken de strandjes in de calanques per kajak.

Kan je geen keuze maken : probeer eens coasteering. Dit bestaat al langer in Engeland en Bretange. Je volgt er al wandelend, boulderend en zwemmend zo veel mogelijk de waterlijn en komt zo op plaatsen waar niemand anders komt. Een mengvorm van canyoning en deep-water soloing. Nodig : wetsuit, klimhelm, een oud paar klimschoentjes en specifiek in de calanques een zeewaterbestendige frontal als je een grot of kloof wil exploreren. Have fun.

Er is een hele discussie aan de gang over waar mountainbiken kan en waar niet. Voorlopig is de conclusie : op de pistes bedoeld voor brandweer : ja. Elders : neen. Zie : site van het park.