Femundsmarka ligt pal in het centrum van Scandinavië. Dit grensgebied tussen Zweden en Noorwegen bleef wild omdat het afgelegen was. In dit gebied spelen meren, rivieren en moerassen de hoofdrol. Als trekker heb je de keuze tussen stappen of kajak/kano. Waarom niet beide combineren : dit is een ideaal gebied voor een packraft tocht.

Situering

De naam Femundsmarka is een combinatie :

  • het meer Femunden, één van de grootste natuurlijke meren van Noorwegen, ca. 200 km² groot
  • Marka : bebost gebied.

Het Noorse nationaal park Femundsmarka ligt ten oosten van dit langgerekte meer, tussen het meer en de grens met Zweden. Nu is het beschermd als wilde natuur. Het heeft wel een ander verleden : in de 17° - 18° eeuw was er volop jacht o.a. op rendieren en grootschalige houtkap voor houtskool voor de kopersmelterijen van Røros.
De nationale parken van Noorwegen omvatten bijna altijd grote berggebieden. Dit is de uitzondering : er zijn grote vlakke stukken, er zijn veel natuurlijke meren in alle mogelijke afmetingen en de begroeiing is een mix van moeras en bos. Er zijn wel een aantal bergruggen, maar die zijn breed en afgerond.
De natuur trekt zich hier weinig aan van de landsgrens die ook niet veel meer is dan een rechte streep op de kaart. In Zweden is het gebied voor een groot deel beschermd als Rogen Natuurreservaat, Langfjället Natuurreservaat en Städjan-Nipfjaellet Natuurreservaat. Je vindt er onder andere een kleine kudde muskusossen en de meest zuidelijke Sami-gemeenschappen met hun rendier-kuddes.
Dat staat samen voor ongeveer 2000 km² beschermde wilde natuur. In de praktijk kan je ook in een ruimer gebied erg mooie tochten maken.

Het hele gebied wordt aangeduid als Gränslandet.

Het Zweedse deel wordt op veel websites benaderd via de naam van de provincie : dit is Dalarna.

De dichtsbijzijnde stadjes liggen een stuk buiten het gebied : in Noorwegen Røros en in Zweden Funäsdalen. Logische uitvalsbasissen zijn Elgå (bezoekerscentrum NP) of Synnervika (Noorwegen) en Grövelsjön of Käringsjön (Zweden). Dit is het einde van de verharde weg. Verwacht er niet meer dan een hotel, een parking en een boot die je een stuk dieper het gebied inbrengt.

Overnachting en bivakkeren

Zoals overal in Zweden en Noorwegen kan je zo goed als overal vrij bivakkeren. Overal is erg relatief : het blijkt er niet zo eenvoudig om goede bivakplekjes te vinden. Er zijn wel een aantal lokale beperkingen naar het maken van een kampvuur.

Er zijn vnl. aan de Zweedse kant enkele ingerichte kampeerzones met wat meer voorzieningen.

Typisch voor dit gebied is het dichte netwerk van bivakhutten langs de meren of de bredere rivieren. Het gaat om oude boshakkers- of trapperhutten die (bijna) het hele jaar door open zijn voor trekkers, vissers en jagers. Ze zijn gratis, je kan er in principe maar één nacht in verblijven en het comfort is beperkt tot een kachel, een beddebank waarop je zelf je matje en slaapzak kan uitrollen en wat tafels en stoelen. Vaak moet je zelf hout verzamelen voor de kachel, soms is er een houtvoorraad. Op enkele routes liggen ze maar een paar km uit elkaar.
In Zweden zijn er ook enkele shelters : halfopen schuilhutten. Deze zijn bedoeld als schuilplek voor een middagpauze of als droge kookplek voor wie in de omgeving wil bivakkeren.
Meer over bivakhutten en shelters vind je hier.

Femundsmarka statskog hut binnen.jpg

Interieur van een typische "åpen bu" - een bivakhut van Staskog in het Femundsmarka NP

Er zijn eerder weinig "gewone" DNT- en STF-hutten in Femundsmarka / in Gränslandet. Er zijn wel enkele private hotels en lodges die vooral als uitvalsbasis voor dagtochten (te voet, kano, in de winter op ski's, ...) functioneren. 
Een overzicht van alle hutten en paden staat voor Noorwegen zoals steeds op ut.no. Voor de Zweedse kant zijn er een overzichtskaarjes voor Rogen, voor Langfjället en voor Städjan-Nipfjallet op de Gränslandet-website.  

Openbaar vervoer en bereikbaarheid

Lange afstandsbussen naar Grövelsjön en Funäsdalen vanuit Stockholm. Reken 8 à 10 uur. Käringsjön is alleen met de eigen auto of met de taxi bereikbaar vanuit Funäsdalen. Lokale bus naar een aantal andere hotels / hutten / parkings aan de noordkant vanuit Funäsdalen.

Røros ligt op de spoorlijn Oslo - Trondheim. Reken 5 uur vanuit Oslo Airport. Lokale bus naar Synnervika.
Trein + bus of bus + bus naar Elgå vanuit Oslo. 

Ferry tussen Synnervika en Elgå op het Femundenmeer in juli en een deel van augustus. Dit is zowat de enige vorm van openbaar vervoer in Femundsmarka.

Taxiboot vanuit Grövelsjön.

Interessante tochten

Het is lastig kiezen tussen de drie klassiekers : Kano / te voet in de zomer / met ski's in de winter.

Kano en packraft

Je kan de kano ter plaatse huren. Alles is mogelijk : alleen de kano / kajak huren met de peddels e.d. er bij (zoals bij een Belgische verhuur, maar dan degelijker materiaal en voor een week of zoiets), of het hele pakket met windvaste tent, matjes, kookset, trekkerseten, wieltjes onder de boot, enzovoort.

Logische routes zijn het Femunden meer en de Røa vanuit Käringsjön met de Roasten-meren en het nog veel grotere Rogen-meer. De Mugga in het noorden combineert meren met wat ruigere stukken rivier maar heeft als nadeel dat er op het Zweedse deel een verbod op kano's en co is. Op deze drie routes kan je altijd de tent afwisselen met overnachten in bivakhutten. 

Dit zijn geen beginner-trips ! De trek gaat door afgelegen gebied, er zijn lange stukken waar de rivier te ruw of te rotsig is om te varen (op de Røa zijn er tientallen portages, de langste is minstens 6 km aan één stuk op het einde) en bij harde wind is het mogelijk dat je enkele dagen geblokkeerd zit. Kies voor een eerste kano of packraft ervaring in Scandinavië een ander gebied of laat je door de lokale gidsen en verhuurders leiden naar een kleiner meer dichter bij de bewoonde wereld, net buiten Femundsmarka. Zie bv. deze ervaring van twee beginners.

Te voet

Er is een netwerk van deels gemarkeerde / deels ongemarkeerde paden. Deze paden blijven meestal niet langs de meren of grote rivieren maar gaan ook over de bergruggen. Dit zorgt voor een grote variatie in landschap, met intiemere stukken in de bossen en stukken met weids open zicht op de bergruggen. De hoogtemeters blijven goed verteerbaar, bv. 500 à 800 m/dag.

Een logische doorsteek is Grövelsjon - Tänndalen. De langere doorsteek maakt een lus door Noorwegen, westelijk van het Rogen-meer en is een 6-tal stapdagen. De kortere doorsteek blijft in Zweden, en is een 4-tal stapdagen en komt overeen met een stuk van de Södra Kungsleden.

Wie deze noord-zuid doorsteek wat langer wil maken, bekijkt dus best eens de Södra Kungsleden. Deze trekt van noord naar zuid door Jämtland en Dalarna. Alleen het zuidelijke deel, in Dalarna, dit is -/+ van Grövelsjön naar Sälen, is bewegwijzerd. Meer info op de website van de provincie Dalarna (lansstyrelsen) en op de site van de E1-route. Deze route had in 1970 de bedoeling om van de Kungsleden (die vele 100 km noordelijker in Zweeds Lapland ligt) een nationale noord-zuid route te maken ; dat is nooit gelukt. Verwarring tussen "het zuidelijke stuk van de Kungsleden" en "Södra Kungsleden" is dan ook normaal.

De meeste trekkers doen een lustocht van één week. Dit kan perfect door een eigen combinatie te maken van gemarkeerde paden. Voor de Noorse kant zie ut.no. Voor de Zweedse kant zijn er een overzichtskaarjes voor Rogen, voor Langfjället en voor Städjan-Nipfjallet op de Gränslandet-website. De recente Naturkartan website is nu (2023) nog niet goed genoeg. Wie avontuurlijker is combineert dit met stukken ongemarkeerde paden die op de stafkaarten staan of met padloze stukken. Zeker de bergruggen (ruiger, maar wel droog en met weinig begroeiing) zijn padloos goed te doen.

DNT stelt enkele wandeltrails voor, van hut naar hut.
De Malmveien (de ertsweg) is een 3-daagse tocht van Røros naar Synnervika aan de rand van Femundsmarka. Deels mooi opbouwen naar steeds wildere natuur, deels historische route door het gebied met de oude kopersmelterijen.
De Gränslandet site stelt een 7-daagse lus voor vanuit Grövelsjön.

Per ski

Femundsmarka is een interessant gebied voor wintertrekkings. Lawinegevaar is er bijna onbestaande, maar kou, stormwinden, lastige navigatie bij mist of white-out, ... maken dat het toch bedoeld is voor ervaren wintertrekkers, zeker als men de gemarkeerde trails dicht bij de parkings verlaat.

In de winter zijn de meren dichtgevroren en logische skiroutes. De winterroutes wijken vaak sterk af van de zomerroutes. Aan de Zweedse kant is er een netwerk van gemarkeerde winterroutes. Dat netwerk is vrij dicht rond enkele hotels die ook in winter met de auto bereikbaar zijn en die mikken op mensen die een aantal dagtochten vanuit een vast verblijf doen. Daarbuiten gaat het om trails die de voornaamste berghutten onderling verbinden. Aan de Noorse kant worden alleen twee verbindingsroutes gemarkeerd : tussen de Zweedse ski-trails en twee bewaakte hutten in Noorwegen aan de rand van het nationaal park.

Deze trails verlaten en ongebaand de wildernes van Femundsmarka intrekken, is een intense belevenis die enkel voor ervaren skiers is weggelegd.

Ben je bekend met deze regio? Wil je graag je kennis toevoegen aan deze pagina?
Geef ons een seintje op communicatie@hikingadvisor.be

Tochtverslagen